沙漠教父言行录-匿名版-1-10

按：Photini姐妹在学完笔者开设的古希腊语课之后，便开始着手翻译《沙漠教父言行录匿名版》（又称无名版，因阿爸们事迹记录下来了，但名字没有记下来。读者须知目前国内出版中译《沙漠教父言行录》是字母版的，不是这本），关于沙漠教父言行录的背景和版本信息，也可看笔者的讲座讲稿《沙漠教父言行录与心祷默观传统》。在征得Photini姐妹同意后，她的初译稿在经过我修订后，将位于教父原文中译计划中的CTCFOL译作中。特此感谢lily姐妹的无私分享。

凡例

本文译自：希腊文英文对照版：John Wortley ed. and trans.The Anonymous Sayings of the Desert Fathers: A Select Edition and Complete English Translation,（Cambridge: Cambridge University Press, 2013）, 9-643.

本译作分享系Photini姐妹从希腊原文翻译，参考了John Wortley的英译，经阿甲修订而成。介绍系Photini姐妹所加。

版权声明：若要引用，请注明格式如下：《沙漠教父言行录匿名版》，Photini中译（伦敦：教父原文中译计划，某年某月某日引用，本译作网址）。

[]系译者所加，以明确句子意思。 （）会附上希腊原文，或英文原文。若有译者按语，会加按字。

本译作由于是试译稿，每小节都会附上希腊原文，供读者参考，请各位方家指正。此文第五节已修改，感谢David Tang指正。

圣经新约出处按和合本引用，但会酌情参考思高本，或根据希腊原文直译。 旧约引用一律按七十士译本翻译，因此不参考和合本。

“沙漠教父（匿名）言行录”概述

By Photini姐妹

大部分已知的、最早的基督教修道主义历史都来自沙漠教父的故事和语录集，其中三个主要的合集被保存了下来。到目前为止“字母合集”和“主题合集”被译成了的英文，而此“匿名合集”不仅有英文，而且有第一个完整的希腊文本。虽然这些合集的内容许多涉及的是埃及西北部的沙漠社区，但收录者可能是定居在巴勒斯坦的僧侣。他们之所以用希腊语记录了这些最初以科普特语口口相传的传统教导，是为了确保子孙后代可以使用它们。“字母合集”及其附录“匿名合集”都创建于公元500年（“主题合集”稍晚），但很明显，直到7世纪，有更多的材料被添加到了“匿名合集”中。因此，这本书为研究古代晚期直到被穆斯林完全征服期间，修士和修院不断逃离而带来的修道主义的传播和演变提供了相当数量的材料。¹

关于“沙漠教父言行录”三种版本的简略介绍

“沙漠教父言行录” (Apophthegmata Patrum, AP) 的第一种版本被称为“字母合集”（the “Alphabetic” collection APalph）。它大约有一千个按照希腊字母的顺序（A–Ω）排列的名录，涵盖了从阿爸安东尼（Abba Antony）到阿爸奥尔（Abba Ôr）大约一百二十位教父的语录或故事。

“沙漠教父言行录”的第二种版本被称为“匿名合集”（the second collection (APanon)），其实也许更应称其为第一种版本的“附录”。因为在“字母合集”的序言中，编纂者在解释了按字母排序的项目之后，又继续说： “由于还有一些圣长老们的言行被留传了下来，但叙述这些言行的人并没有提及这些圣者的名字。于是，我们将其归纳在‘附录’（εν κεφαλαιοις）中。然而，在我们查阅了许多书卷之后，就尽可能地将这类言行都记录在‘附录’下。 ”² 这一段说明很有趣，它暗示着编纂者不是第一次试图以书面形式记录这类材料，而是声称已经为第一种版本创建过项目的补充或附录。他们言及的附录有三个令人感到饶有兴致之处： (1)内容是匿名的；(2)被安排在项目之下；(3)凡之后引起他们注意的任何言行又都被添加到最后，也就是项目之后。有几个理由可以使人相信本卷的文本确是上面引文中所提到的“附录”。最重要的是匿名者的言行都紧随在“字母合集”的主体文稿之后；再者， “字母合集”的内容几乎都清楚地与一个人的名字相关联，而匿名者的言行不仅在内容上与“字母合集”迥异，而且都是无名者的行为和语录。 此外，在同一项目下，匿名者的言行确实被列在“附录”之下。正如编纂者在上面的引文中所说，匿名者言行合集的内容非常复杂，编纂者将其收集的内容都汇入其中，而这些内容可能来自于形形色色的资料源。毫无疑问，后来的抄写者又添加了其他材料，其中大部分材料不会早于7世纪。但我们几乎可以肯定，确实如“字母合集”的编纂者说的那样， “匿名合集”是“字母合集”的附录。

“沙漠教父言行录”的第三种版本被称为“主题合集”（“systematic” collection of apophthegmata，APsys），其中的大部分内容都可以在第一种或第二种版本中找到， 其成书应晚于公元后500年。

第一则

我们的圣教父，亚历山大的主教亚他拿修曾被问及：“何为（圣）子与（圣）父等同？”

他回答说：“犹如视物于双目（双目视物）。”

希腊原文：

Ἠρωτήθη ὁ ἅγιος πατὴρ ἡμῶν Ἀθανάσιος ὁ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας· Πῶς ἴσος ὁ υἱὸς τῷ πατρί; Καὶ ἀπεκρίθη· Ὡς ἐν δυσὶν ὀφθαλμοῖς τὸ ὁρᾶν.

第二则

我们的圣教父神学家格里高利曾被问及：“何为圣子、圣灵和圣父等同？” 于是他回答： “圣三一如三个相连的太阳，（其）光辉融合为一。”

希腊原文：

Ἠρωτήθη ὁ ἅγιος πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ θεολόγος· Πῶς ἴσος ὁ υἱὸς καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα τῷ πατρί; Καὶ ἀπεκρίθη· οἷον ἐν ἡλίοις τρισὶν ἐχομένοις ἀλλήλων, μία τοῦ φωτὸς σύγκρασις ἡ θεότης.

第三则：

（神学家格里高利）他曾说：“对每一位承受了洗礼的人，神要求他们持守三件事： 内心的正信；诚实的舌头；身体的节制。”

希腊原文：

Ὁ αὐτὸς εἶπεν ὅτι τὰ τρία ταῦτα ἀπαιτεῖ ὁ Θεὸς ἀπὸ παντὸς ἀνθρώπου ἔχοντος τὸ βάπτισμα· πίστιν ὀρθὴν ἀπὸ τῆς ψυχῆς καὶ ἀλήθειαν ἀπὸ τῆς γλώσσης καὶ σωφροσύνην ἀπὸ τοῦ σώματος.

第四则

有两位同胞兄弟居住在塞底斯，其中一人生了病。于是，他的兄弟去了教会，向那里的司祭请求圣体血。司祭听了就说： “请领我和这些弟兄同去探望你那弟兄吧！ ”于是，他们去做了祈祷就返回了。

在接下来的那个主日，司祭问他：“你兄弟怎么样了？”他却说：“求你再为他祷告吧!”于是，司祭携同弟兄们又起身去了生病的弟兄那里。当他们来到了那里，正坐着的时候，那病人就奄奄一息了。然而，弟兄们争执起来，有的人认为这病人配得圣灵中保，其他人却对此表示质疑。那病人的兄弟看着他们说： “为什么你们要彼此争论呢？你们想知道谁是掌握者吗？”然后，他转身对着他兄弟说： “我的弟兄，你要走了。 ”那病人说： “是的，但是你为我祈祷吧！”他却对他说： “照常理，我的兄弟，你啊，绝不可以走我前面！ ”他转身向在座的兄弟们说道： “请给我一张蒲席和一个枕头吧！ ”当他拿到了，就仰头躺在上边，先一步交托了他的灵魂，那病人则紧随其后也去了。司祭们直接把他们二人带回掩埋了，却在喜乐中施行了葬礼，因为他们领受了灵性之光。**

希腊原文：

Δύο ἀδελφοὶ ἦσαν γνήσιοι ἐν Σκήτει καθεζόμενοι, καὶ συνέβη τὸν ἕνα ἀσθενῆσαι. Ἐλθόντος οὖν τοῦ ἀδελφοῦ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, καὶ αἰτησαμένου αὐτοῦ παρὰ τοῦ πρεσβυτέρου προσφοράν, ἀκούσας ὁ πρεσβύτερος λέγει τοῖς ἀδελφοῖς· Ἄγωμεν ἐπισκεψώμεθα τὸν ἀδελφὸν. Ἐλθόντων οὖν καὶ εὐξαμένων ἀνεχώρησαν. Πάλιν οὖν τὴν ἄλλην κυριακήν, ἐρωτᾷ αὐτὸν ὁ πρεσβύτερος πῶς ἔσχεν ὁ ἀδελφός. Ὁ δὲ φησιν· Εὔξαι ὑπὲρ αὐτοῦ. Πάλιν οὖν ὁ πρεσβύτερος τοὺς ἀδελφοὺς λαβὼν ἐπορεύθη σὺν αὐτοῖς πρὸς τὸν κάμνοντα ἀδελφόν. Ἐλθόντων οὖν αὐτῶν, καὶ ὡς ἦσαν καθήμενοι, ἐκεῖνος ἤμελλεν κοιμᾶσθαι. Τῶν δὲ ἀδελφῶν φιλονεικούντων καί τινων λεγόντων ὅτι ἠξιώθη τοῦ παρακλήτου, ἄλλων δὲ περὶ τούτου ἀμφιβαλλόντων, καὶ βλέπων αὐτοὺς ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ, ἔφη πρὸς αὐτούς· Τί φιλονεικεῖτε πρὸς ἀλλήλους; θέλετε γνῶναι τίς ἔχει τὴν δύναμιν; Καὶ στραφεὶς πρὸς τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ἔφη πρὸς αὐτόν· Ὑπάγεις ἀδελφέ μου. Ὁ δὲ ἀσθενῶν ἔφη· Ναί, ἀλλ᾿ εὖξαι ὑπὲρ ἐμοῦ. Ὁ δὲ πρὸς αὐτὸν ἔφη· Φύσει, ἀδελφέ μου, οὐκ ἀφῶ σε ἀπελθεῖν πρὸ ἐμοῦ. Καὶ στραφεὶς πρὸς τοὺς καθημένους ἀδελφοὺς ἔφη· Δότε μοι ψιάθιν καὶ ἐμβρίμιν. Καὶ λαβὼν καὶ κλίνας τὴν κεφαλήν, παρέδωκε πρῶτος τὴν ψυχήν, ἔπειτα ὁ ἀσθενῶν. Καὶ εὐθέως ἀμφοτέρους κηδεύσαντες οἱ πατέρες, ἀπήνεγκαν καὶ ἔθαψαν μετὰ χαρᾶς, ὅτι ἀπειλήφασι τὸ φῶς τὸ νοητόν.

第五则：

以前，有兄弟二人一起住在沙漠里。他们中的一位，当他回想起神的审判时就逃跑了，并在沙漠中游荡。另外一位随后出去寻找他。后来，历经艰辛终于找到了他，就对他说： “你为什么这样逃出去呢？唯有你一个人犯了属世的罪吗？” 他兄弟说： “你以为我不知道我的罪是否已被宽恕？是的，我知道上帝饶恕了我的罪，但是，我如此受苦，是为了给那些在审判日受审的人做见证。

希腊原文：

Δύο ἦσαν ἀδελφοὶ ἅμα οἰκοῦντες ἐν τῇ ἐρήμῳ. Ὁ δὲ εἷς ἐξ αὐτῶν ἡνίκα ἀνεμνήσθη τοῦ κρίματος τοῦ Θεοῦ πολλοστὸν ἀπέδρα εἰς τὴν ἔρημον πλαζόμενος. Ὁ δὲ ἕτερος ἐξήρχετο ὀπίσω αὐτοῦ ζητῶν αὐτόν. Καὶ πολλὰ κάμνων ἕως οὗ εὕρῃ αὐτόν, λέγει αὐτῷ· Διατί οὕτως ἀποδι-δράσκεις ἔξω; Σὺ μόνος ἐποίησας τὰς ἁμαρτίας τοῦ κόσμου; Λέγει αὐτῷ ὁ ἀδελφός· Νομίζεις οὐκ οἶδα εἰ ἀφέθησαν αἱ ἁμαρτίαι μου; Ναὶ οἶδα ὅτι ὁ Θεὸς συνεχώρησε τὰς ἁμαρτίας μου, ἀλλὰ τὸν μόχθον τοῦτον ποιῶ ἵνα ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως γένωμαι θεωρῶν τοὺς κρινομένους.

第六则：

曾有两个弟兄比邻而居。其中一人，无论何时，凡是他能拿的东西，不拘是零钱还是散碎食物，他就（偷偷地）塞到他的邻居（弟兄那里）。然而，那人却（对此）浑然不知，他还惊讶于财物的加增。后来有一天，那人突然带着其中许多的财物来，并(把东西）扔到他身上他说：正是你这些情欲（之物）剥夺了我属灵的（福分）。然后，那人要求他给个承诺，以使其再也不做这样的事了，才原谅了他。

希腊原文：

Ἦσαν δύο ἀδελφοὶ γειτνιῶντες ἀλλήλοις καὶ ὁ εἷς ἐξ αὐτῶν ἔκρυπτεν εἴ τι εἶχεν, εἴτε κέρμα, εἴτε ψωμία, καὶ ἐνέβαλεν εἰς τὰ τοῦ πλησίον αὐτοῦ· καὶ οὐκ ᾔδει ὁ ἄλλος, ἀλλ᾿ ἐθαύμαζεν ὅτι ἐπληθύνοντο τὰ αὐτοῦ. Μιᾶς οὖν τῶν ἡμερῶν, ἔφθασεν αὐτὸν αἰφνιδίως τοῦτο ποιοῦντα, καὶ ἔβαλε μάχεσθαι μετ᾿ αὐτοῦ λέγων· Ὅτι διὰ τῶν σαρκικῶν σου ἐσύλησάς μου τὰ πνευματικά. Καὶ ἀπῄτησεν αὐτῷ λόγον, ἵνα μηκέτι τοῦτο ποιήσῃ, καὶ οὕτως αὐτῷ συνεχώρησεν.

第七则：

有一位弟兄，他用一把仿制的钥匙打开了众长老中一位的小屋，还偷了他的钱。那位长老写了张字条言道：“弟兄啊！无论尊驾您是哪位，请施仁慈， 尽量留下我可能需用的那一半。“于是，把钱分成两份并附上了字条。此后，那人又进来了，他撕了字条将钱尽数窃走了。两年以后，他将要死去，但他的灵魂却一直不离其身。于是他叫来了那长老，说道：“为我祈祷吧！阿爸！因为就是我偷了你的钱。“那长老说： “你为什么不早说呢？” 尽管如此， (长老) 为他祈祷了，那人的 (灵魂) 才得以安然交托。

希腊原文：

Ἀδελφός τις ἐποίησεν ἀντίκλειδον καὶ ἤνοιγεν ἑνὸς τῶν γερόντων τὸ κελλίον καὶ ἐλάμβανε τὸ κέρμα αὐτοῦ. Ὁ δὲ γέρων ἔγραψε χάρτην λέγων· Κύρι ἀδελφέ, εἴ τις ἐὰν ᾖ, ποίησον ἀγάπην, ἄφες μοι τὸ ἥμισυ εἰς τὴν ἐμὴν χρείαν. Καὶ ποιήσας τὸ κέρμα δύο μέρη, ἔθηκε τὸ χαρτίον. Ὁ δὲ πάλιν εἰσελθών, σχίσας2 τὸ χαρτίον ἔλαβεν ὅλον. Εἶτα μετὰ δύο ἔτη τελευτᾷ, καὶ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ οὐκ ἐξήρχετο. Τότε καλέσας τὸν γέροντα λέγει· Εὖξαι ὑπὲρ ἐμοῦ, πάτερ. Ἐγὼ γὰρ ἤμην ὁ κλέπτων σου τὸ κέρμα. Καὶ εἶπεν ὁ γέρων· Διατί τάχιον οὐκ εἶπες; Ὅμως εὐξαμένου αὐτοῦ παρέδωκεν.

第八则：

一位门徒看到他的长老为逝者主持的葬礼不禁惊叹，就对长老说：

“如果我死了，您会这样安葬我吗？” 那长老对他说：

“将来就像这样来安葬你，直到你愿意说： ‘非常满意！ ‘”

这话说了没多久，那位门徒就去世了。于是，那句承诺变成了行动。当长老虔诚地安葬了他以后，就当着所有人的面对逝者说：

“孩子啊，被安葬得满意吗？或许还遗忘了什么细节？”

此时，那位年轻人（逝者）说： “噢，阿爸，您主持得很完美，履行了承诺。 "

希腊原文：

Ἀδελφὸς εἶχε γέροντα καὶ ἰδὼν αὐτὸν ὅτι θαυμαστῶς τοὺς νεκροὺς κηδεύει, εἶπεν πρὸς αὐτόν· Εἰ κἀμὲ τεθνηκότα [f. 159vb] οὕτως κηδεύσεις; Ὁ δὲ πρὸς αὐτὸν εἶπεν· Οὕτως κηδεύσω σε, ἄχρις ἂν1 εἴπῃς· ἀρκεῖ. Μετ᾿ οὐ πολὺ δὲ τέθνηκεν ὁ μαθητής, καὶ ὁ λόγος εἰς ἔργον γέγονεν. Κηδεύσας γὰρ αὐτὸν εὐσεβῶς, ἔφη πρὸς αὐτὸν ἐπὶ πάντων· Καλῶς ἐκηδεύθης, ὦ τέκνον, ἢ ἔτι μικρὸν λείπεται; Καὶ φωνὴν ἀφῆκεν ὁ νεανίσκος· Καλῶς ἔχει, ὦ πάτερ, τὴν γὰρ ἐπαγγελίαν ἐπλήρωσας.

第九则：

阿爸贝萨利翁曾讲到过一位离弃尘世的人，他原有妻子和女儿，女儿是慕道者³，还不算是基督徒。他把他的财产分成了三份。然而，正在此时他慕道的女儿过世了。那位父亲就把她（女儿）的那一份（财产）作为赎金捐给了乞丐们，进而又（捐了）他妻子和他自己的那（份）。然后，为她（女儿）的（得救）他不停地向上帝呼求。当他正祷告的时候，（有）声音对他（说）：“你的女儿已经受洗⁴了，不要（径自）沮丧了。 “他却不信。那无形之声在他再次对他说： “拿着镐到她的坟墓去找她。 " 于是他怀着惊诧前去，却没有挖到她。因为（她）已经被转到⁵那些信的（人）当中去了。

希腊原文：

Ἔλεγεν ὁ ἀββᾶς Βισαρίων ὅτι ἦν τις ἀποταξάμενος ἀπὸ κόσμου, γυναῖκα ἔχων ὁμοίως καὶ θυγατέρα κατηχουμένην, πλὴν χριστιανήν. Ἐμέρισεν οὖν τὰ πράγματα αὐτοῦ εἰς τρία μέρη. Τελευτησάσης δὲ ἐν τῷ μεταξὺ τῆς θυγατρὸς κατηχουμένης, ἀντίλυτρον ἔδωκε τοῖς πτωχοῖς τὸ μέρος αὐτῆς ὁ πατὴρ. Ἔτι δὲ καὶ τὸ τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, καὶ τὸ ἑαυτοῦ. Οὐκ ἐπαύετο δὲ παρακαλῶν τὸν Θεὸν περὶ αὐτῆς. Ἦλθεν οὖν αὐτῷ φωνὴ προσευχομένῳ, ὅτι ἐβαπτίσθη ἡ θυγάτηρ σου, μὴ ἀθύμει. Ὁ δὲ ἠπίστησεν. Λέγει οὖν αὐτῷ πάλιν ἡ ἀόρατος φωνή· Ὄρυξον εἰς τὸ μνημεῖον αὐτῆς ἐὰν εὕρῃς αὐτήν. Ὁ δὲ πορευθεὶς ἐπὶ τὸν τάφον, ὤρυξε καὶ οὐχ εὗρεν αὐτήν· μετετέθη γὰρ μετὰ τῶν πιστῶν.

第十则：

一位长老曾说： “直到人的最后一息，一个声音总在他旁边喊着说：‘现下，就回头吧！⁶ ‘”

希腊原文：

Εἶπεν γέρων· Αὕτη ἡ φωνὴ βοᾷ πρὸς τὸν ἄνθρωπον ἕως ἐσχάτης ἀναπνοῆς ὅτι σήμερον ἐπίστρεψον.